КОНСТИТУТСИЯИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Таљйиру иловаіо бо тариѕи раъйпурсии умумихалѕњ аз 26 сентябри соли 1999, аз 22 июни соли 2003, аз 22 майи соли 2016
МО, ХАЛЅИ ТОЇИКИСТОН, ѕисми їудонашавандаи їомеаи їаіон буда, худро дар назди насліои гузашта, іозира ва оянда масъул ва вазифадор дониста, таъмини соіибихтиёрии давлати худ ва рушду камоли онро дарк намуда, озодњ ва іуѕуѕи шахсро муѕаддас шумурда, баробаріуѕуѕњ ва дўстии тамоми миллату халѕиятіоро эътироф карда, бунёди їомеаи адолатпарварро вазифаи худ ѕарор дода,
ІАМИН КОНСТИТУТСИЯРО ЅАБУЛ ВА ЭЪЛОН МЕНАМОЕМ.
БОБИ ЯКУМ. АСОСІОИ СОХТОРИ КОНСТИТУТСИОНЊ
Моддаи 1.
Їуміурии Тоїикистон давлати соіибихтиёр, демократњ, іуѕуѕбунёд, дунявњ ва ягона мебошад.
Шакли идораи Їуміурии Тоїикистон президентњ мебошад (22 майи соли 2016)
Тоїикистон давлати иїтимоњ буда, барои іар як инсон шароити зиндагии арзанда ва инкишофи озодонаро фароіам меорад.
Їуміурии Тоїикистон ва Тоїикистон іаммаъноянд.
Моддаи 2.
Забони давлатии Тоїикистон забони тоїикњ аст. Забони русњ іамчун забони муоширати байни миллатіо амал мекунад.
Іамаи миллатіо ва халѕиятіое, ки дар іудуди їуміурњ зиндагњ мекунанд, іуѕуѕ доранд аз забони модариашон озодона истифода кунанд (22 майи соли 2016).
Моддаи 3.
Рамзіои давлатии Тоїикистон Парчам, Нишон ва Суруди Миллњ аст.
Моддаи 4.
Пойтахти Тоїикистон шаіри Душанбе аст.
Моддаи 5.
Инсон, іуѕуѕ ва озодиіои ў арзиши олњ мебошанд (22 майи соли 2016).
Іаёт, ѕадр, номус ва дигар іуѕуѕіои фитрии инсон дахлнопазиранд.
Іуѕуѕу озодиіои инсон ва шаірвандро давлат эътироф, риоя ва іифз менамояд.
Моддаи 6.
Дар Тоїикистон халѕ баёнгари соіибихтиёрњ ва сарчашмаи ягонаи іокимияти давлатњ буда, онро бевосита ва ё ба воситаи вакилони худ амалњ мегардонад.
Ифодаи олии бевоситаи іокимияти халѕ раъйпурсии умумихалѕњ ва интихобот аст.
Халѕи Тоїикистонро сарфи назар аз миллаташон шаірвандони Тоїикистон ташкил менамоянд.
Іеї як иттиіодияи їамъиятњ, іизбіои сиёсњ, гурўіи одамон ва ё фарде іуѕуѕ надорад, ки іокимияти давлатиро љасб намояд.
Љасби іокимият ва ё тасарруфи салоіияти он манъ аст.
Аз номи тамоми халѕи Тоїикистон фаѕат Президент, Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагони Маїлиси Олии Їуміурии Тоїикистон дар їаласаи якїояи худ іуѕуѕи сухан гуфтан доранд.
Моддаи 7.
Іудуди Тоїикистон таѕсимнашаванда ва дахлнопазир мебошад.
Тоїикистон аз Вилояти Мухтори Кўіистони Бадахшон, вилоятіо, шаіріо, ноіияіо, шаіракіо ва деіаіо иборат аст.
Соіибихтиёрњ, истиѕлолият ва тамомияти арзии Тоїикистонро давлат таъмин менамояд. Тарљиб ва амалиёти їудоиандозњ, ки ягонагии давлатро халалдор мекунад, манъ аст.
Тартиби таъсис ва таљйири воіидіои маъмурию іудудиро ѕонуни конститутсионњ танзим менамояд (22 майи соли 2016).
Моддаи 8.
Дар Тоїикистон іаёти їамъиятњ дар асоси равияіои гуногуни сиёсњ ва мафкуравњ инкишоф меёбад.
Мафкураи іеї як іизб, иттиіодияи їамъиятњ, динњ, іаракат ва гурўіе наметавонад ба іайси мафкураи давлатњ эътироф шавад.
Иттиіодияіои їамъиятњ ва іизбіои сиёсњ дар доираи Конститутсия ва ѕонуніо таъсис меёбанд ва амал мекунанд.
Иттиіодияіои динњ аз давлат їудо буда, ба коріои давлатњ мудохила карда наметавонанд (22 майи соли 2016).
Таъсис ва фаъолияти иттиіодияіои їамъиятњ ва іизбіои сиёсие, ки нажодпарастњ, миллатгароњ, хусумат, бадбинии иїтимоњ ва мазіабиро тарљиб мекунанд ва ё барои бо зўрњ сарнагун кардани сохтори конститутсионњ ва ташкили гурўііои мусаллаі даъват менамоянд, манъ аст.
Дар Тоїикистон фаъолияти іизбіои сиёсии дигар давлатіо, таъсиси іизбіои хусусияти миллњ ва динидошта, инчунин маблаљгузории іизбіои
сиёсњ аз їониби давлатіо ва созмоніои хориїњ, шахсони іуѕуѕњ ва шаірвандони хориїњ манъ аст (22 майи соли 2016).
Моддаи 9.
Іокимияти давлатњ дар асоси таїзияи он ба іокимияти ѕонунгузор, иїроия ва судњ амалњ мегардад.
Моддаи 10.
Конститутсияи Тоїикистон эътибори олии іуѕуѕњ дорад ва меъёріои он мустаѕиман амал мекунанд. Ѕонуніо ва дигар санадіои іуѕуѕие, ки хилофи Конститутсияанд, эътибори іуѕуѕњ надоранд.
Давлат ва іамаи маѕомоти он, шахсони мансабдор, шаірвандон ва иттиіодияіои оніо вазифадоранд Конститутсия ва ѕонуніои їуміуриро риоя ва иїро намоянд.
Санадіои іуѕуѕии байналмилалие, ки Тоїикистон оніоро эътироф кардааст, ѕисми таркибии низоми іуѕуѕии їуміуриро ташкил медиіанд. Агар ѕонуніои їуміурњ ба санадіои іуѕуѕии байналмилалии эътирофшуда мутобиѕат накунанд, меъёріои санадіои байналмилалњ амал мекунанд.
Ѕонуніо ва санадіои іуѕуѕии байналмилалие, ки Тоїикистон эътироф кардааст, пас аз интишори расмњ амал мекунанд.
Моддаи 11.
Тоїикистон сиёсати суліїўёнаро ба амал татбиѕ намуда, соіибихтиёрњ ва истиѕлолияти дигар давлатіои їаіонро эітиром менамояд ва муносибатіои хориїиро дар асоси меъёріои байналмилалњ муайян мекунад.
Ташвиѕоти їанг манъ аст.
Тоїикистон вобаста ба манфиатіои олии халѕ метавонад ба иттиіодияіо ва ташкилотіои байналмилалњ дохил шавад, аз оніо барояд, бо кишваріои хориїњ робита намояд.
Давлат бо іамватанони берунмарзњ іамкорњ мекунад.
Моддаи 12.
Асоси иѕтисодиёти Тоїикистонро шакліои гуногуни моликият ташкил медиіанд.
Давлат фаъолияти озоди иѕтисодњ, соіибкорњ, баробаріуѕуѕњ ва іифзи іуѕуѕии іамаи шакліои моликият, аз їумла моликияти хусусиро кафолат медиіад.
Моддаи 13.
Замин, сарватіои зеризаминњ, об, фазои іавоњ, олами набототу іайвонот ва дигар боигарии табињ моликияти истисноии давлат мебошанд ва давлат истифодаи самараноки оніоро ба манфиати халѕ кафолат медиіад.
БОБИ ДУЮМ. ІУЅУЅ, ОЗОДЊ, ВАЗИФАІОИ АСОСИИ ИНСОН ВА ШАІРВАНД
Моддаи 14.
Іуѕуѕу озодиіои инсон ва шаірванд ба воситаи Конститутсия, ѕонуніои їуміурњ ва санадіои іуѕуѕии байналмилалие, ки аз тарафи Тоїикистон эътироф шудаанд, іифз мегарданд.
Іуѕуѕ ва озодиіои инсон ва шаірванд бевосита амалњ мешаванд. Оніо маѕсад, мазмун ва татбиѕи ѕонуніо, фаъолияти іокимияти ѕонунгузор, иїроия, маѕомоти маіаллии іокимияти давлатњ ва худидоракуниро муайян мекунанд ва ба воситаи іокимияти судњ таъмин мегарданд (22 майи соли 2016).
Маідуд кардани іуѕуѕу озодиіои инсон ва шаірванд таніо ба маѕсади таъмини іуѕуѕ ва озодии дигарон, тартиботи їамъиятњ, іимояи асосіои сохтори конститутсионњ, амнияти давлат, мудофиаи мамлакат, ахлоѕи їомеа, сиіатии аіолњ ва тамомияти арзии їуміурњ раво дониста мешавад (22 майи соли 2016).
Моддаи 15.
Шаірванди Їуміурии Тоїикистон шахсе іисоб меёбад, ки дар рўзи ѕабули Конститутсия шаірванди Їуміурии Тоїикистон буд ё мутобиѕи ѕонунгузории Їуміурии Тоїикистон ё шартномаіои байналмилалии Тоїикистон шаірвандии Їуміурии Тоїикистонро соіиб шуда бошад (22 майи соли 2016).
Мансубияти шаірванди Тоїикистон ба шаірванди давлати дигар эътироф намешавад, ба истиснои мавридіое, ки дар ѕонун ё шартномаіои байнидавлатии Тоїикистон нишон дода шудааст (22 майи соли 2016).
Тартиби соіиб шудан ва ѕатъ гардидани шаірвандии Їуміурии Тоїикистонро ѕонуни конститутсионњ танзим менамояд (22 майи соли 2016).
Моддаи 16.
Шаірванди Тоїикистон дар хориїи кишвар таіти іимояи давлат мебошад. Іеї як шаірванди їуміуриро ба давлати хориїњ супурдан мумкин нест. Супурдани їинояткор ба давлати хориїњ дар асоси шартномаи тарафайн іал мешавад.
Шаірванди хориїњ ва шахси бешаірванд аз іуѕуѕ ва озодиіои муѕарраргардида истифода мебаранд ва баробари шаірванди Тоїикистон вазифа ва масъулият доранд, ба истиснои іолатіое, ки ѕонун пешбинњ намудааст (22 майи соли 2016).
Тоїикистон ба шаірвандони хориїие, ки гирифтори вайронкунии іуѕуѕи инсон гаштаанд, метавонад паноігоіи сиёсњ диіад.
Моддаи 17.
Іама дар назди ѕонун ва суд баробаранд. Давлат ба іар кас, ѕатъи назар аз миллат, нажод, їинс, забон, эътиѕоди динњ, мавѕеи сиёсњ, вазъи иїтимоњ, таісил ва молу мулк, іуѕуѕу озодиіоро кафолат медиіад.
Мардон ва занон баробаріуѕуѕанд.
Моддаи 18.
Іар кас іуѕуѕ ба іаёт дорад (22 майи соли 2016).
Іеї кас аз іаёт маірум карда намешавад, ба истиснои іукми суд барои їинояти махсусан вазнин.
Дахлнопазирии шахсро давлат кафолат медиіад. Ба іеї кас шиканїа, їазо ва муносибати љайриинсонњ раво дида намешавад. Мавриди озмоиши маїбурии тиббњ ва илмњ ѕарор додани инсон манъ аст.
Моддаи 19.
Іар кас кафолати іифзи судњ дорад. Іар шахс іуѕуѕ дорад талаб намояд, ки парвандаи ўро суди босалоіият, мустаѕил ва бељараз, ки тибѕи ѕонун таъсис ёфтааст, баррасњ намояд.
Іеї касро бе асоси ѕонунњ дастгир, іабс кардан мумкин нест. Іар шахс аз лаізаи дастгир шудан метавонад аз ёрии адвокат истифода кунад.
Моддаи 20.
Іеї кас то эътибори ѕонунњ пайдо кардани іукми суд дар содир кардани їиноят гунаігор дониста намешавад.
Іеї кас баъди гузаштани мўілати таъѕиби їиноятњ, инчунин барои содир кардани рафторе, ки іангоми воѕеъ шуданаш їиноят іисоб намеёфт, ба їавобгарњ кашида намешавад. Барои як їиноят іеї кас такроран їазо намебинад (22 майи соли 2016).
Ѕонуне, ки баъд аз содир шудани рафтори љайриѕонунии шахс ѕабул шудааст ва он їазои шахсро вазнин мекунад, ѕувваи бозгашт надорад. Агар баъд аз содир шудани рафтори љайриѕонунњ барои он їазо пешбинњ нашуда бошад ва ё їазои сабук пешбинњ шуда бошад, ѕонуни нав амал мекунад.
Мусодираи пурраи молу мулки шахси маікумшуда манъ аст.
Моддаи 21.
Іуѕуѕи їабрдидаро ѕонун іифз мекунад. Давлат іифзи судњ ва їуброни зарарро барои їабрдида кафолат медиіад.
Моддаи 22.
Манзили шахс дахлнопазир аст.
Ба манзили шахс зўран даромадан ва касеро аз манзил маірум кардан манъ аст, ба истиснои мавридіое, ки ѕонун муѕаррар кардааст.
Моддаи 23.
Маірамияти мукотиба, сўібатіои телефонњ, муросилот ва мухобироти шахс таъмин карда мешавад, ба истиснои мавридіое, ки дар ѕонун нишон дода шудааст.
Дар бораи іаёти шахсии инсон бе розигии ў їамъ намудан, нигоі доштан, истифода ва паін кардани маълумот манъ аст.
Моддаи 24.
Шаірванд ба мусофират, интихоби озоди маіалли зист, тарки їуміурњ ва бозгашт ба он іуѕуѕ дорад.
Моддаи 25.
Маѕомоти давлатњ, иттиіодияіои їамъиятњ, іизбіои сиёсњ ва шахсони мансабдор вазифадоранд ба іар кас имконияти пайдо намудан ва шинос шуданро ба іуїїатіое, ки ба іуѕуѕ ва манфиати ў дахл доранд, таъмин намоянд, ба истиснои іолатіое, ки ѕонун муайян кардааст.
Моддаи 26.
Іар кас іуѕуѕ дорад муносибати худро нисбат ба дин мустаѕилона муайян намояд, алоіида ва ё якїоя бо дигарон динеро пайравњ намояд ва ё пайравњ накунад, дар маросим ва расму оиніои динњ иштирок намояд.
Моддаи 27.
Шаірванд іуѕуѕ дорад дар іаёти сиёсњ ва идораи давлатњ бевосита ва ё ба воситаи вакилонаш иштирок намояд.
Шаірвандон ба хидмати давлатњ іуѕуѕи баробар доранд.
Шаірванд аз синни 18 іуѕуѕи дар раъйпурсњ иштирок кардан, интихоб намудан, инчунин аз синни муѕаррарнамудаи Конститутсия, ѕонуніои конститутсионњ ва ѕонуніо іуѕуѕи интихоб шуданро дорад.
Шаірвандоне, ки аз тарафи суд љайри ѕобили амал дониста шудаанд ва ё мувофиѕи іукми суд дар їойіои аз озодњ маірумшудагон нигоі дошта мешаванд, іуѕуѕи дар интихобот ва раъйпурсњ иштирок кардан надоранд (22 майи соли 2016).
Тартиби гузаронидани интихоботро ѕонуніои конститутсионњ ва ѕонуніо танзим менамоянд. Баргузории раъйпурсњ тибѕи ѕонуни конститутсионњ сурат мегирад.
Моддаи 28.
Шаірвандон іуѕуѕи муттаіид шудан доранд. Шаірванд іуѕуѕ дорад дар ташкили іизбіои сиёсњ, иттифоѕіои касаба ва дигар иттиіодияіои їамъиятњ иштирок намояд, ихтиёран ба оніо дохил ва аз оніо хориї гардад (22 майи соли 2016).
Іизбіои сиёсњ дар асоси гуногунандешии сиёсњ барои ташаккул ва ифодаи иродаи халѕ мусоидат мекунанд ва дар іаёти сиёсњ иштирок менамоянд. Сохтор ва фаъолияти оніо бояд ба меъёріои демократњ мувофиѕ бошанд.
Моддаи 29.
Шаірванд іуѕуѕ дорад дар маїлис, гирдиіамоњ, намоиш, раіпаймоии осоишта, ки ѕонун муѕаррар кардааст, ширкат варзад.
Іеї касро ба ин тадбиріо маїбуран їалб кардан мумкин нест.
Моддаи 30.
Ба іар кас озодии сухан, нашр, іуѕуѕи истифодаи воситаіои ахбор кафолат дода мешавад.
Таблиљот ва ташвиѕоте, ки бадбинњ ва хусумати иїтимоњ, нажодњ, миллњ, динњ ва забониро бармеангезанд, манъ аст.
Сензураи давлатњ ва таъѕиб барои танѕид манъ аст.
Номгўи маълумотіоеро, ки сирри давлатњ доранд, ѕонун муайян мекунад.
Моддаи 31.
Шаірванд іуѕуѕ дорад шахсан ва ё якїоя бо дигарон ба маѕомоти давлатњ муроїиат намояд.
Моддаи 32.
Іар кас іуѕуѕ дорад соіиби моликият ва мерос бошад.
Іеї кас іуѕуѕ надорад іуѕуѕи шахсро ба моликият бекор ва маідуд кунад. Молу мулки шахсро барои эітиёїоти їамъият фаѕат дар асоси ѕонун ва розигии соіиби он бо пардохти арзиши пуррааш давлат гирифта метавонад.
Товони зарари моддњ ва маънавие, ки шахс дар натиїаи амали љайриѕонунии маѕомоти давлатњ, иттиіодияіои їамъиятњ, іизбіои сиёсњ, дигар шахсони іуѕуѕњ ва ё шахсони алоіида мебинад, мувофиѕи ѕонун аз іисоби оніо рўёнида мешавад (22 майи соли 2016).
Моддаи 33.
Давлат оиларо іамчун асоси їамъият іимоя мекунад.
Іар кас іуѕуѕи ташкили оила дорад. Мардон ва занон, ки ба синни никоі расидаанд, іуѕуѕ доранд озодона аѕди никоі банданд. Дар оиладорњ ва бекор кардани аѕди никоі зану шавіар баробаріуѕуѕанд.
Бисёрникоіњ манъ аст.
Моддаи 34.
Модару кўдак таіти іимоя ва љамхории махсуси давлатанд.
Падару модар барои таълиму тарбияи фарзандон ва фарзандони болиљу ѕобили меінат барои нигоіубин ва таъминоти иїтимоии падару модар масъул мебошанд (22 майи соли 2016).
Давлат барои іифзи кўдакони ятим, маъюб ва таълиму тарбияи оніо љамхорњ менамояд.
Моддаи 35.
Іар кас ба меінат, интихоби касбу кор, іифзи меінат ва іимояи иїтимоњ іангоми бекорњ іуѕуѕ дорад. Музди кор аз іадди аѕали музди меінат набояд кам бошад.
Дар муносибатіои меінатњ іама гуна маідудият манъ аст. Барои иїрои кори якхела музди баробар дода мешавад.
Іеї кас ба меінати маїбурњ їалб карда намешавад, ба истиснои мавридіое, ки ѕонун муайян кардааст.
Дар коріои вазнин, зеризаминњ ва шароити меінаташон зарарнок истифодаи меінати занон ва ноболиљон манъ аст.
Моддаи 36.
Іар кас ба манзил іуѕуѕ дорад. Ин іуѕуѕ бо роіи сохтмони манзили давлатњ, їамъиятњ, кооперативњ ва хусусњ таъмин карда мешавад.
Моддаи 37.
Шаірванд іуѕуѕи истироіат дорад. Ин іуѕуѕ бо роіи муѕаррар кардани іафта ва рўзи корњ, рухсатии іарсолаи пардохтшаванда, рўзіои іаріафтаинаи истироіат ва шароитіои дигаре таъмин карда мешавад, ки ѕонун муайян кардааст (22 майи соли 2016).
Моддаи 38.
Іар шахс іуѕуѕи іифзи саломатњ дорад. Шахс дар доираи муѕаррарнамудаи ѕонун аз ёрии тиббии ройгон дар муассисаіои нигаідории тандурустии давлатњ истифода менамояд. Давлат барои солимгардонии муіити зист, инкишофи оммавии варзиш, тарбияи їисмонњ ва сайёіњ тадбиріо меандешад (22 майи соли 2016).
Шакліои дигари ёрии тиббиро ѕонун муайян мекунад.
Моддаи 39.
Іар шахс дар пиронсолњ, іангоми беморњ, маъюбњ, гум кардани ѕобилияти кор, маірум шудан аз сарпараст ва мавридіои дигаре, ки ѕонун муайян кардааст, кафолати таъмини иїтимоњ дорад.
Моддаи 40.
Іар шахс іуѕуѕ дорад озодона дар іаёти фаріангии їомеа, эїоди бадењ, илмњ ва техникњ ширкат варзад, аз дастовардіои оніо истифода кунад (22 майи соли 2016).
Сарватіои фаріангњ ва маънавиро давлат іимоя мекунад.
Моликияти зеінњ таіти іимояи ѕонун аст (22 майи соли 2016).
Моддаи 41.
Іар шахс іуѕуѕи таісил дорад. Таълими умумии асосњ іатмист. Давлат таълими умумии асосии іатмии ройгонро дар муассисаіои таълимии давлатњ кафолат медиіад.
Шахс дар доираи муѕаррарнамудаи ѕонун, дар муассисаіои таълимии давлатњ метавонад ба таври ройгон таълими миёнаи умумњ, ибтидоии касбњ, миёнаи касбњ ва олии касбњ гирад.
Шакліои дигари таълимро ѕонун муайян мекунад.
Моддаи 42.
Дар Тоїикистон іар шахс вазифадор аст, ки Конститутсия ва ѕонуніоро риоя кунад, іуѕуѕ, озодњ, шаъну шарафи дигаронро эітиром намояд.
Надонистани ѕонун їавобгариро истисно намекунад.
Моддаи 43.
Іифзи Ватан, іимояи манфиати давлат, таікими истиѕлолият, амният ва иѕтидори мудофиавии он вазифаи муѕаддаси шаірванд аст.
Тартиби хизмати іарбиро ѕонун муайян мекунад.
Моддаи 44.
Іифзи табиат, ёдгориіои таърихиву фаріангњ вазифаи іар як шахс аст.
Моддаи 45.
Супоридани андоз ва пардохтіо, ки ѕонун муайян кардааст, іатмист (22 майи соли 2016).
Ѕонуніое, ки андози навро муѕаррар мекунанд ва ё шароити андозсупорандагонро вазнин менамоянд, ѕувваи бозгашт надоранд.
Моддаи 46.
Іангоми таідиди бевосита ба іуѕуѕу озодиіои шаірвандон, истиѕлолияти давлат, тамомияти арзии он ва офатіои табињ, ки дар натиїаи он маѕомоти конститутсионии їуміурњ наметавонад ба таври мўътадил фаъолият намояд, іамчун тадбири муваѕѕатњ барои амнияти шаірвандон ва давлат вазъияти фавѕулодда эълон мегардад.
Мўілати вазъияти фавѕулодда то се моі аст. Дар мавридіои зарурњ ин мўілатро Президенти Їуміурии Тоїикистон метавонад дароз намояд.
Моддаи 47.
Дар давраи вазъияти фавѕулодда іуѕуѕ ва озодиіое, ки дар моддаіои 16, 17, 18, 19, 20, 22, 25, 28-и Конститутсия пешбинњ шудааст, маідуд карда намешавад.
Низоми іуѕуѕии вазъияти фавѕулоддаро ѕонуни конститутсионњ муайян мекунад.
БОБИ СЕЮМ. МАЇЛИСИ ОЛЊ
Моддаи 48.
Маїлиси Олњ — парламенти Їуміурии Тоїикистон — маѕоми олии намояндагњ ва ѕонунгузори Їуміурии Тоїикистон мебошад.
Маїлиси Олњ аз ду Маїлис — Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон иборат аст.
Мўілати ваколати Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон 5 сол аст. Ваколати Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон дар рўзи ољози фаъолияти Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагони даъвати нав ѕатъ мегардад.
Ташкил ва фаъолияти Маїлиси Олиро ѕонуни конститутсионњ танзим мекунад.
Моддаи 49.
Интихоботи Маїлиси намояндагон ба таври умумњ, баробар, мустаѕим ва бо овоздиіии пиніонњ сурат мегирад. Маїлиси намояндагон доимоамалкунанда ва касбњ мебошад. Вакили Маїлиси намояндагон шахсе интихоб шуда метавонад, ки таніо шаірвандии Їуміурии Тоїикистонро дошта бошад ва синни ў аз 30 кам набуда, дорои таісилоти олњ бошад (22 майи соли 2016).
Аз чор се іиссаи аъзои Маїлиси миллњ ба таври љайримустаѕим дар маїлисіои якїояи вакилони халѕи Вилояти Мухтори Кўіистони Бадахшон ва шаіру ноіияіои он, вилоятіо ва шаіру ноіияіои оніо, шаіри Душанбе ва ноіияіои он, шаіру ноіияіои тобеи їуміурњ (якїоя) бо овоздиіии пиніонњ интихоб мегардад. Дар Маїлиси миллњ Вилояти Мухтори Кўіистони Бадахшон, вилоятіо, шаіри Душанбе, шаіріо ва ноіияіои тобеи їуміурњ намояндагони баробар доранд.
Аз чор як іиссаи аъзои Маїлиси миллиро Президенти Їуміурии Тоїикистон таъин мекунад.
Фаъолияти Маїлиси миллњ даъватњ мебошад.
Узви Маїлиси миллњ шахсе интихоб ё таъин шуда метавонад, ки таніо шаірвандии Їуміурии Тоїикистонро дошта бошад ва синни ў аз 30 кам набуда, дорои таісилоти олњ бошад (22 майи соли 2016).
Іар Президенти собиѕи Їуміурии Тоїикистон узви якумраи Маїлиси миллњ мебошад, агар ў аз истифодаи ин іуѕуѕ даст накашад.
Узви Маїлиси миллњ ва вакили Маїлиси намояндагон баъди интихоб ё таъин шудан дар иїлосияи Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон ба халѕи Тоїикистон савганд ёд мекунанд (22 майи соли 2016).
Шумораи аъзои Маїлиси миллњ ва вакилони Маїлиси намояндагон, тартиби интихоб ё таъин гардидани оніоро ѕонуни конститутсионњ муайян менамояд (22 майи соли 2016).
Моддаи 50.
Аъзои Іукумат, судяіо, кормандони маѕомоти іифзи іуѕуѕ, хизматчиёни іарбњ ва шахсони дигаре, ки ѕонуни конститутсионњ муайян кардааст, наметавонанд узви Маїлиси миллњ бошанд.
Шаірванд наметавонад дар як ваѕт узви Маїлиси миллњ ва вакили Маїлиси намояндагон бошад. Узви Маїлиси миллњ наметавонад вакили зиёда аз ду маѕоми намояндагњ бошад.
Вакили Маїлиси намояндагон наметавонад вакили дигар маѕомоти намояндагњ бошад, вазифаи дигареро иїро кунад, фаъолияти соіибкорњ намояд, ба истиснои фаъолияти илмиву эїодњ ва омўзгорњ.
Моддаи 51.
Узви Маїлиси миллњ ва вакили Маїлиси намояндагон ба амри интихобкунандагон тобеъ набуда, іуѕуѕ дорад фикри худро озодона изіор намояд, мувофиѕи аѕидаіои худ овоз диіад.
Узви Маїлиси миллњ ва вакили Маїлиси намояндагон іуѕуѕи дахлнопазирњ дорад, ўро іабс кардан, дастгир кардан, маїбуран овардан, кофтуков кардан мумкин нест, ба истиснои дастгир шуданаш дар їои содири їиноят. Узви Маїлиси миллњ ва вакили Маїлиси намояндагон іамчунон мавриди кофтукови шахсњ ѕарор дода намешавад, ба истиснои іолатіое, ки ѕонун барои таъмини амнияти дигарон муѕаррар намудааст. Масъалаи маірум намудани дахлнопазирии узви Маїлиси миллњ ва вакили Маїлиси намояндагон, бо пешниіоди Прокурори генералњ аз їониби маїлиси дахлдор іал карда мешавад.
Ваколати узви Маїлиси миллњ ва вакили Маїлиси намояндагон іангоми вафот, истеъфо, љайри ѕобили амал эътироф шудани оніо аз їониби суд, эътибори ѕонунњ пайдо кардани іукми айбдоркунандаи суд, ѕатъи шаірвандњ, соіиб шудан ба шаірвандии давлати дигар, тарки доимии їуміурњ, ишљоли вазифае, ки ба ваколати узви Маїлиси миллњ мувофиѕ нест, парокандашавии Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон ѕатъ мегардад. Вазъи іуѕуѕии узви Маїлиси миллњ ва вакили Маїлиси намояндагонро ѕонуни конститутсионњ танзим менамояд (22 майи соли 2016).
Моддаи 52.
Иїлосияи якуми Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагонро дар давоми як моіи баъди интихоби оніо Президенти Їуміурии Тоїикистон даъват
мекунад. Иїлосияи якуми Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагонро узв ва вакили синну солаш калонтарин мекушояд ва то интихоб шудани раисони ин Маїлисіо онро мебарад.
Фаъолияти Маїлиси миллњ дар шакли иїлосия сурат мегирад. Иїлосияи Маїлиси миллњ соле на камтар аз чор бор аз тарафи Раиси Маїлиси миллњ даъват карда мешавад. Фаъолияти Маїлиси намояндагон дар шакли иїлосия сурат мегирад. Иїлосияи навбатии Маїлиси намояндагон дар як сол як маротиба аз рўзи аввали кории моіи октябр то рўзи охирини кории моіи июн гузаронида мешавад.
Дар давраи байни иїлосияіои Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон іангоми зарурат Президенти Їуміурии Тоїикистон иїлосияіои љайринавбатии оніоро даъват менамояд. Дар ин иїлосияіо таніо он масъалаіое баррасњ мешаванд, ки боиси даъвати ин иїлосияіо гаштаанд.
Моддаи 53.
Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон аз байни аъзо ва вакилон раисони Маїлисіо, муовинони якум ва муовинони оніоро интихоб менамоянд. Яке аз муовинони Раиси Маїлиси миллњ аз іисоби намояндагони Вилояти Мухтори Кўіистони Бадахшон мебошад.
Раиси Маїлиси миллњ ва Раиси Маїлиси намояндагон бо овоздиіии пиніонњ бо тарафдории аксарияти шумораи умумии аъзо ва вакилони оніо интихоб мешаванд. Тартиби интихоби муовинони Раиси Маїлиси миллњ ва Раиси Маїлиси намояндагонро Дастури Маїлисіо танзим мекунад.
Раисони Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон дар назди Маїлиси дахлдор іисоботдиіанда мебошанд ва оніо метавонанд бо тарафдории на камтар аз се ду іиссаи шумораи умумии аъзо ва вакилон бозхонда шаванд. Раисони Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон, муовинони якум ва муовинони оніо ба иїлосия роібарњ мекунанд ва дигар масъалаіои дахлдорро іал менамоянд.
Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон маѕомоти іамоіангсозанда ва кории худро мустаѕилона ташкил медиіанд, инчунин кумита ва комиссияіои дахлдорро таъсис менамоянд ва аз рўи масъалаіои ба Маїлисіо тааллуѕдошта муіокимаіои парламентњ доир мекунанд.
Маѕомоти іамоіангсозандаи Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон дар алоіидагњ їаласа мегузаронанд.
Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон Дастури фаъолияти худро ѕабул мекунанд.
Моддаи 54.
Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон алоіида їаласа мегузаронанд. Їаласаіои Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон іамон ваѕт гузаронида мешавад, ки агар аз се ду іиссаи шумораи умумии аъзо ва вакилони оніо іузур дошта бошанд. Їаласаіои Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон
ошкоро гузаронида мешаванд. Дар іолатіои пешбиникардаи ѕонун ва Дастури Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон мумкин аст їаласаи пўшида гузаронида шавад.
Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон дар іолатіои пешбининамудаи Конститутсия їаласаіои якїоя мегузаронанд.
Моддаи 55.
Салоіияти Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон іангоми гузаронидани їаласаіои якїоя:

1. Тасдиѕи фармони Президент дар бораи таъин намудан ва озод кардани Сарвазир ва дигар аъзои Іукумат;
2. Тасдиѕи фармони Президент дар бораи їорњ намудани іолати їангњ ва вазъияти фавѕулодда;
3. Ризоият ба истифодаи Ѕувваіои Мусаллаіи Їуміурии Тоїикистон берун аз іудуди он барои иїрои ўідадориіои байналмилалии Тоїикистон;
4. Таъини интихоботи Президент;
5. Ѕабули истеъфои Президент;
6. Сарфароз гардонидани Президент бо мукофотіои давлатњ ва рутбаи олии іарбњ;
7. Баррасии масъалаи дахлнопазирии Президент.
   Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон дар їаласаіои якїояи худ аз рўи масъалаіои зикршудаи салоіияташон ѕарор ѕабул мекунанд. Ѕарори якїояи Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон бо тарафдории аксарияти шумораи умумии аъзои Маїлиси миллњ ва вакилони Маїлиси намояндагон, ки іар яке аз маїлисіо дар алоіидагњ овоз медиіанд, ѕабул мегардад, агар тартиби дигари ѕабули ѕарорро Конститутсия муѕаррар накарда бошад.
   Дар їаласаи якїояи Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон Президент савганд ёд мекунад ва бо паёми худ дар бораи самтіои асосии сиёсати дохилњ ва хориїии їуміурњ баромад менамояд.
   Моддаи 56.
   Салоіияти Маїлиси миллњ:
8. Таъсис ва баріам додани воіидіои маъмурию іудудњ ва таљйири оніо (22 майи соли 2016);
9. Интихоб ва бозхонди раис, муовинон ва судяіои Суди конститутсионњ, Суди Олњ ва Суди Олии иѕтисодњ бо пешниіоди Президент;
10. Іалли масъалаи бекор кардани дахлнопазирии раис, муовинон ва судяіои Суди конститутсионњ, Суди Олњ ва Суди Олии иѕтисодњ;
11. Ризоият барои таъин ва озод намудани Прокурори генералњ ва муовинони ў;
12. Амалњ намудани ваколатіои дигаре, ки Конститутсия ва ѕонуніо муайян кардаанд.
    Маїлиси миллњ аз рўи масъалаіои дар салоіияташ буда ѕарор ѕабул мекунад. Ѕарори Маїлиси миллњ бо тарафдории аксарияти шумораи умумии аъзои он ѕабул мегардад, агар тартиби дигари ѕабули ѕарорро Конститутсия муѕаррар накарда бошад.
    Моддаи 57.
    Салоіияти Маїлиси намояндагон:
13. Таъсиси Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсии Їуміурии Тоїикистон, интихоб ва бозхонди раис, муовин ва аъзои он бо пешниіоди Президент;
14. Ба муіокимаи халѕ пешниіод намудани лоиіаи ѕонуніо ва дигар масъалаіои муіими давлатию їамъиятњ;
15. Тасдиѕи барномаіои иѕтисодњ ва иїтимоњ;
16. Ризоият ба додугирифти ѕарзи давлатњ;
17. Тасдиѕ ва бекор кардани шартномаіои байналмилалњ;
18. Таъини раъйпурсњ;
19. Таъсиси судіо;
20. Тасдиѕи рамзіои давлатњ;
21. Тасдиѕи мукофотіои давлатњ;
22. Тасдиѕи фармоніои Президент дар бораи таъин ва озод намудани раиси Бонки миллњ ва муовинони ў;
23. Муѕаррар намуданн рутбаіои іарбњ, дипломатњ, рутбаіо ва унвоніои махсус;
24. Муайян намудани маоши Президент;
25. Амалњ намудани ваколатіои дигаре, ки Конститутсия ва ѕонуніо муайян кардаанд.
    Маїлиси намояндагон аз рўи масъалаіои дар салоіияташ буда ѕарор ѕабул мекунад. Ѕарори Маїлиси намояндагон бо тарафдории аксарияти шумораи умумии вакилон ѕабул мегардад, агар тартиби дигари ѕабули ѕарорро Конститутсия муайян накарда бошад.
    Дар їаласаи Маїлиси намояндагон роібарони давлатіои хориїњ метавонанд суханронњ кунанд.
    Моддаи 58.
    Аъзои Маїлиси миллњ, вакили Маїлиси намояндагон, Президенти Їуміурии Тоїикистон, Іукумати Тоїикистон, Маїлиси вакилони халѕи Вилояти Мухтори Кўіистони Бадахшон іуѕуѕи ташаббуси ѕонунгузорњ доранд.
    Моддаи 59.
    Лоиіаи ѕонуніо ба Маїлиси намояндагон пешниіод мешаванд. Лоиіаи ѕонун дар бораи авф аз тарафи Президенти Їуміурии Тоїикистон ба Маїлиси намояндагон пешниіод мешавад.
    Лоиіаи ѕонун дар бораи буїет, оид ба муѕаррар кардан ва бекор кардани андозіо аз їониби Іукумати Їуміурии Тоїикистон ба Маїлиси намояндагон пешниіод мешавад.
    Моддаи 60.
    Ѕонуніоро Маїлиси намояндагон ѕабул менамояд. Ѕонун бо тарафдории аксарияти шумораи умумии вакилон ѕабул мегардад, агар тартиби дигарро Конститутсия муѕаррар накарда бошад.
    Ѕонуніое, ки Маїлиси намояндагон ѕабул намудааст ба Маїлиси миллњ пешниіод мешаванд, ба истиснои ѕонуніо дар бораи буїети давлатњ ва авф.
    Маїлиси миллњ ѕонунро бо тарафдории аксарияти шумораи умумии аъзои худ їонибдорњ мекунад. Дар мавриди дастгирњ наёфтани ѕонун аз їониби Маїлиси миллњ ѕонун такроран дар Маїлиси намояндагон баррасњ мешавад.
    Дар сурати бо ѕарори Маїлиси миллњ норозњ будани Маїлиси намояндагон, ѕонун іамон ваѕт ѕабулшуда іисоб мешавад, ки агар Маїлиси намояндагон онро такроран бо тарафдории на камтар аз се ду іиссаи шумораи умумии вакилон тасдиѕ намояд.
    Ѕонуніо дар бораи буїети давлатњ ва авф таніо аз їониби Маїлиси намояндагон ѕабул карда мешаванд. Маїлиси намояндагон иїрои буїети давлатиро назорат мекунад.
    Моддаи 61.
    Ѕонуніои конститутсионњ оид ба масъалаіое ѕабул мешаванд, ки Конститутсия муайян намудааст. Ѕонуніои конститутсионњ бо тарафдории на камтар аз се ду іиссаи шумораи умумии вакилони Маїлиси намояндагон ѕабул мегарданд ва Маїлиси миллњ бо тарафдории на камтар аз се ду іиссаи аъзои худ їонибдорњ мекунад.
    Дар сурати бо Ѕарори Маїлиси миллњ норозњ будани Маїлиси намояндагон, ѕонуни конститутсионњ іамон ваѕт ѕабулшуда іисоб мешавад, ки агар Маїлиси намояндагон онро такроран бо тарафдории на камтар аз чор се іиссаи шумораи умумии вакилон тасдиѕ намояд (22 майи соли 2016).
    Тафсири Конститутсияро тибѕи тартиби мазкур Маїлиси намояндагон дар шакли ѕонуни конститутсионњ ѕабул намуда, Маїлиси миллњ онро їонибдорњ менамояд (22 майи соли 2016).
    Моддаи 62.
    Ѕонуніо барои имзо ва интишор ба Президенти Їуміурии Тоїикистон пешниіод мешаванд. Агар Президент ба ѕонун ё ѕисми он розњ набошад,
    ѕонунро дар муддати понздаі рўз бо далелу эродіо ба Маїлиси намояндагон бармегардонад. Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон бо тартиби муѕарраркардаи Конститутсия ѕонуни мазкурро такроран баррасњ менамоянд. Дар сурати баррасии такрорњ ѕонун дар матни пештар ѕабулшудааш бо аксарияти аз се ду іиссаи шумораи умумии аъзои Маїлиси миллњ ва вакилони Маїлиси намояндагон дастгирњ ёбад, Президент дар муддати даі рўз ба ѕонун имзо мегузорад ва онро интишор менамояд.
    Іангоми баррасии ѕонуни аз тарафи Президенти Їуміурии Тоїикистон баргардонидашуда, ки онро пештар Маїлиси намояндагон бо аз се ду іиссаи овозіо ѕабул намуда буд, Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон онро такроран бо аксарияти на камтар аз се ду іиссаи овозіо тарафдорњ мекунанд.
    Агар Президент ѕонуни конститутсиониро баргардонад, Маїлиси намояндагон ва Маїлиси миллњ бо тартиби муѕарраркардаи Конститутсия ѕонуни мазкурро такроран баррасњ менамоянд. Дар сурати баррасии такрорњ ѕонуни конститутсионњ дар матни пештар ѕабулшудааш бо аксарияти аз чор се іиссаи шумораи умумии аъзои Маїлиси миллњ ва вакилони Маїлиси намояндагон тасдиѕ шавад. Президент дар муддати даі рўз ба ѕонуни конститутсионњ имзо мегузорад ва онро интишор менамояд.
    Моддаи 63.
    Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон метавонанд пеш аз мўілат дар їаласаи якїояи худ бо тарафдории на камтар аз се ду іиссаи аъзои Маїлиси миллњ ва вакилони Маїлиси намояндагон ихтиёран пароканда шаванд.
    Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон дар давраи вазъияти фавѕулодда ва іолати їангњ пароканда намешаванд.
    БОБИ ЧАІОРУМ. ПРЕЗИДЕНТ
    Моддаи 64.
    Президенти Їуміурии Тоїикистон сарвари давлат ва іокимияти иїроия (Іукумат) аст.
    Президент іомии Конститутсия ва ѕонуніо, іуѕуѕу озодиіои инсон ва шаірванд, кафили истиѕлолияти миллњ, ягонагњ ва тамомияти арзњ, пойдориву бардавомии давлат, мураттабии фаъолияти маѕомоти давлатњ ва іамкории оніо, риояи шартномаіои байналмилалии Тоїикистон мебошад (22 майи соли 2016).
    Моддаи 65.
    Президентро шаірвандони Тоїикистон ба тарзи умумњ, мустаѕим, баробар ва овоздиіии пиніонњ ба мўілати 7 сол интихоб менамоянд.
    Шахсе ба номзадии Президенти Їуміурии Тоїикистон пешниіод шуда метавонад, ки таніо шаірвандии Їуміурии Тоїикистонро дошта бошад, синни ў аз 30 кам набуда, дорои таісилоти олњ бошад, забони давлатиро
    донад ва дар іудуди їуміурњ на камтар аз 10 соли охир истиѕомат дошта бошад (22 майи соли 2016).
    Шахсе ба номзадии Президент ба ѕайд гирифта мешавад, ки іадди аѕал 5 фоизи интихобкунандагон ба пешниіоди номзадии ў имзо гузошта бошанд.
    Як шахс ба вазифаи Президент бештар аз ду мўілат пай дар пай интихоб шуда наметавонад.
    Маідудияти дар ѕисми чоруми іамин модда пешбинигардида нисбат ба Асосгузори суліу ваідати миллњ Пешвои миллат татбиѕ намегардад. Вазъи іуѕуѕњ ва ваколатіои Асосгузори суліу ваідати миллњ — Пешвои миллатро ѕонуни конститутсионњ муайян мекунад (22 майи соли 2016).
    Моддаи 66.
    Интихоботи Президент ваѕте боэътимод шумурда мешавад, ки дар он аз нисф зиёди интихобкунандагон ширкат варзида бошанд.
    Номзаде Президент интихобшуда іисоб меёбад, ки ба тарафдории ў бештар аз нисфи интихобкунандагони ширкатварзида овоз дода бошанд.
    Тартиби интихоби Президентро ѕонуни конститутсионњ муайян мекунад.
    Моддаи 67.
    Президент пеш аз шурўъи вазифа дар їаласаи якїояи Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон савганд ёд мекунад:
    «Ман, іамчун Президент савганд ёд мекунам, ки Конститутсия ва ѕонуніои їуміуриро іимоя менамоям, таъмини іуѕуѕ, озодиіо ва шарафи шаірвандонро кафолат медиіам, сарзамин, истиѕлолияти сиёсиву иѕтисодњ ва фаріангии Тоїикистонро іифз мекунам, ба халѕ содиѕона хидмат менамоям».
    Ваколати Президент баъд аз савганд ёд кардани Президенти нав ѕатъ мегардад.
    Моддаи 68.
    Президент наметавонад вазифаи дигарро иїро намояд, вакили маѕомоти намояндагњ бошад, ба соіибкорњ машљул шавад.
    Моддаи 69.
    Салоіияти Президент:
26. Самтіои асосии сиёсати дохилњ ва хориїии їуміуриро муайян мекунад;
27. Тоїикистонро дар дохили кишвар ва дар муносибатіои байналмилалњ намояндагњ мекунад;
28. Вазоратіо ва кумитаіои давлатиро таъсис ва баріам медиіад;
29. Сарвазир ва дигар аъзои Іукуматро таъин ва озод мекунад; фармон дар бораи таъин ва озод кардани Сарвазир ва дигар аъзои Іукуматро ба тасдиѕи їаласаи якїояи Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон пешниіод менамояд;
30. Раисони Вилояти Мухтори Кўіистони Бадахшон, вилоят, шаіри Душанбе, шаір ва ноіияро таъин ва озод мекунад ва ба тасдиѕи Маїлиси дахлдори вакилони халѕ пешниіод менамояд;
31. Санадіои маѕомоти іокимияти иїроияро іангоми мухолифати оніо ба Конститутсия ва ѕонуніо бекор мекунад ва ё бозмедорад;
32. Раиси Бонки миллњ ва муовинони ўро таъин ва озод мекунад ва фармонро барои тасдиѕ ба Маїлиси намояндагон пешниіод менамояд (22 майи соли 2016);
33. Номзадии раис, муовинон ва судяіои Суди конститутсионњ, Суди Олњ, Суди Олии иѕтисодиро барои интихоб ва бозхонд ба Маїлиси миллњ пешниіод менамояд;
34. Бо ризоияти Маїлиси миллњ Прокурори генералњ ва муовинони ўро таъин ва озод мекунад;
35. Дастгоіи иїроияи Президентро таъсис медиіад;
36. Шўрои амниятро таъсис ва роібарњ мекунад;
37. Судяіои суди іарбњ, судіои Вилояти Мухтори Кўіистони Бадахшон, вилоят, шаіри Душанбе, шаір ва ноіия ва судіои иѕтисодии Вилояти Мухтори Кўіистони Бадахшон, вилоят, шаіри Душанберо таъин ва озод мекунад (22 майи соли 2016);
38. Раъйпурсњ, интихоботи Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон ва маѕомоти намояндагии маіаллиро таъин мекунад;
39. Ба ѕонуніо имзо мегузорад;
40. Низоми пулиро муайян менамояд ва маълумотро ба Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон пешниіод менамояд;
41. Ихтиёрдор ва масъули сармояи захиравњ мебошад;
42. Ба татбиѕи сиёсати хориїњ роібарњ мекунад, шартномаіои байналмилалиро имзо ва ба тасдиѕи Маїлиси намояндагон пешниіод менамояд (22 майи соли 2016);
43. Сарони намояндагиіои дипломатиро дар давлатіои хориїњ, намояндаіои їуміуриро дар ташкилотіои байналмилалњ таъин ва озод мекунад;
44. Эътимодномаіои сарони намояндагиіои дипломатии давлатіои хориїиро ѕабул менамояд;
45. Сарфармондеіи Олии Ѕувваіои Мусаллаіи Тоїикистон мебошад; фармондеіони ѕўшуніои Ѕувваіои Мусаллаіи Тоїикистонро таъин ва озод мекунад;
46. Іангоми таідиди хатари воѕењ ба амнияти давлат іолати їангро эълон менамояд ва фармонро ба тасдиѕи їаласаи якїояи Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон пешниіод мекунад;
47. Барои иїрои ўідадориіои байналмилалии Тоїикистон Ѕувваіои Мусаллаіи Їуміурии Тоїикистонро берун аз іудуди он бо ризоияти Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон истифода мебарад;
48. Дар саросари їуміурњ ва ё дар маіаліои алоіидаи он вазъияти фавѕулодда эълон намуда, фармонро фавран ба тасдиѕи їаласаи якїояи Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон пешниіод менамояд ва ба Созмони Милали Муттаіид хабар медиіад;
49. Масъалаіои шаірвандиро іал мекунад
50. Паноігоіи сиёсњ медиіад;
51. Масаълаіои бахшиши їазоро іал мекунад;
52. Бо рутбаіои олии іарбњ, дипломатњ, рутбаіо ва унвоніои махсус сарфароз мегардонад;
53. Шаірвандонро бо мукофотіои давлатњ, їоизаіои давлатњ, нишоніо ва унвоніои ифтихории Тоїикистон сарфароз мегардонад;
54. Ваколатіои дигареро, ки Конститутсия ва ѕонуніо муайян кардаанд, амалњ менамояд.
    Моддаи 70.
    Президент дар доираи салоіияти худ фармон мебарорад ва амр медиіад, дар бораи вазъи кишвар ба їаласаи якїояи Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон маълумот медиіад, масъалаіоеро, ки заруру муіим мешуморад, ба муіокимаи їаласаи якїояи Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон пешниіод менамояд.
    Моддаи 71.
    Іангоми вафот, истеъфо ва љайри ѕобили амал донистани Президент вазифаи ў то ба вазифааш шурўъ намудани Президенти нав ба зиммаи Раиси Маїлиси миллњ мегузарад. Дар ин маврид ваколати Раиси Маїлиси миллњ ба зиммаи муовини якуми ў мегузарад.
    Дар іолатіои зикршуда дар мўілати се моі интихоботи Президент гузаронида мешавад.
    Ваколатіои Президент дар іолате, ки ў дар їаласаи якїояи Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон дар бораи ба истеъфо баромаданаш хабар медиіад, бо тарафдории аксарияти аъзои Маїлиси миллњ ва вакилони Маїлиси намояндагон, ки іар яке аз оніо дар алоіидагњ овоз медиіанд, ѕатъ карда мешавад.
    Дар сурате, ки Президент бинобар беморњ вазифаіои худро иїро карда натавонад, іар ду Маїлис дар їаласаи якїояи худ дар асоси хулосаи комиссияи тиббии давлатии ташкил кардаашон, дар бораи пеш аз мўілат аз
    мансаб озод намудани Президент бо тарафдории на камтар аз се ду іиссаи овозіои шумораи умумии аъзо ва вакилони іар яке аз Маїлисіо ѕарор ѕабул мекунанд.
    Таъминоти иїтимоњ, хизматрасонњ ва муіофизати Президенти Їуміурии Тоїикистонро ѕонуни конститутсионњ танзим менамояд (22 майи соли 2016).
    Моддаи 72.
    Президент іуѕуѕи дахлнопазирњ дорад.
    Дахлнопазирии Президент дар сурати аз тарафи ў содир шудани хиёнат ба давлат дар асоси хулосаи Суди конститутсионњ ва бо тарафдории аз се ду іиссаи шумораи умумии аъзои Маїлиси миллњ ва вакилони Маїлиси намояндагон, ки іар яке аз оніо дар алоіидагњ овоз медиіанд, бекор карда мешавад.
    БОБИ ПАНЇУМ. ІУКУМАТ
    Моддаи 73.
    Іукумати їуміурњ аз Сарвазир, муовини якум ва муовинони ў, вазирон, раисони кумитаіои давлатњ иборат аст.
    Іукумат роібарии самараноки соіаіои иѕтисодњ, иїтимоњ, фаріангњ ва иїрои ѕонуніо, ѕароріои якїояи Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон, ѕароріои Маїлиси миллњ, ѕароріои Маїлиси намояндагон, фармону амріои Президенти Тоїикистонро таъмин мекунад.
    Аъзои Іукумат баъди аз їониби Президенти Їуміурии Тоїикистон таъин шудан ва тасдиѕ гардидани фармон дар їаласаи якїояи Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон ба Президенти Їуміурии Тоїикистон савганд ёд мекунанд (22 майи соли 2016).
    Аъзои Іукумат бояд таніо шаірвандии Їуміурии Тоїикистонро дошта бошанд ва оніо наметавонанд вазифаи дигареро иїро намоянд, вакили маѕомоти намояндагњ бошанд, ба соіибкорњ машљул шаванд, ба истиснои фаъолияти илмиву эїодњ ва омўзгорњ (22 майи соли 2016).
    Моддаи 74.
    Іукумат мувофиѕи Конститутсия ва ѕонуніои їуміурњ ѕарор мебарорад ва фармоиш медиіад, ки иїрои оніо дар іудуди Тоїикистон іатмист (22 майи соли 2016).
    Іукумат ваколаташро дар назди Президенти навинтихобшуда вомегузорад. Іукумат дар мавриди љайри имкон донистани иїрои фаъолияти мўътадили худ, метавонад ба Президент аз хусуси истеъфо арз намояд. Іар як узви Іукумат іуѕуѕи истеъфо дорад.
    Тартиби ташкил, фаъолият ва салоіияти Іукуматро ѕонуни конститутсионњ муайян мекунад.
    Моддаи 75.
    Іукумат барномаіои иѕтисодиву иїтимоњ, сиёсати додугирифти ѕарзи давлатњ ва ёрии иѕтисодњ ба дигар давлатіо, лоиіаи буїети давлатњ, масъалаи андозаи имконпазири касри буїети давлатњ ва манбаи їуброни онро ба Маїлиси намояндагон пешниіод менамояд.
    БОБИ ШАШУМ. МАЅОМОТИ МАІАЛЛИИ ІОКИМИЯТИ ДАВЛАТЊ ВА ХУДИДОРАКУНЊ (22 майи соли 2016) Моддаи 76.
    Маѕомоти маіаллии іокимияти давлатњ аз маѕомоти намояндагњ ва иїроия иборат буда, дар доираи салоіияти худ амал мекунад. Оніо иїрои Конститутсия, ѕонуніо, ѕароріои якїояи Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон, ѕароріои Маїлиси миллњ, ѕароріои Маїлиси намояндагон, санадіои Президент ва Іукумати Їуміурии Тоїикистонро таъмин менамоянд (22 майи соли 2016).
    Моддаи 77.
    Маѕомоти намояндагии маіаллњ дар вилоят, шаір ва ноіия Маїлиси вакилони халѕ аст, ки онро раис роібарњ мекунад. Мўілати ваколати Маїлиси вакилони халѕ 5 сол аст.
    Маїлиси вакилони халѕ буїети маіаллњ ва іисоботи иїрои онро тасдиѕ мекунад, роііои инкишофи иѕтисодиву иїтимоии маіалро муайян менамояд, андоз ва пардохти маіаллиро мувофиѕи ѕонун муѕаррар мекунад, дар доираи ѕонун тарзи идора ва ихтиёрдории моликияти коммуналиро муайян менамояд ва ваколатіои дигареро амалњ месозад, ки Конститутсия ва ѕонуніо муайян кардаанд.
    Моддаи 78.
    Маѕомоти иїроияи маіаллии іокимияти давлатиро раиси вилоят, шаір ва ноіия роібарњ менамояд (22 майи соли 2016).
    Маѕомоти намояндагњ ва иїроияро дар воіидіои маъмурию іудудњ раис сарварњ мекунад (22 майи соли 2016).
    Раиси Вилояти Мухтори Кўіистони Бадахшон, вилоят, шаіри Душанбе, шаір ва ноіияро Президент таъин ва озод мекунад ва ба тасдиѕи Маїлиси вакилони халѕи дахлдор пешниіод менамояд.
    Раис дар назди маѕомоти болоњ ва Маїлиси вакилони халѕи дахлдор масъул аст.
    Тартиби ташкил, ваколат ва фаъолияти маѕомоти маіаллии іокимияти давлатиро ѕонуни конститутсионњ танзим менамояд (22 майи соли 2016).
    Маѕомоти худидоракунии шаірак ва деіот Їамоат аст, ки тартиби ташкил, ваколат ва фаъолияти онро ѕонун танзим менамояд (22 майи соли 2016).
    Моддаи 79.
    Маѕомоти намояндагњ ва раис дар доираи салоіияти худ санадіои іуѕуѕњ ѕабул мекунанд, ки иїрояшон дар он іудуд іатмист (22 майи соли 2016).
    Дар сурати бо Конститутсия ва ѕонун мувофиѕат накардани санадіои маѕомоти намояндагњ ва раис оніо аз тарафи маѕомоти болоњ, худи ин маѕомот, раис ва ё суд бекор карда мешаванд.
    Моддаи 80.
    Дар сурати талаботи Конститутсия ва ѕонунро мунтазам иїро накардани Маїлиси вакилони халѕи Вилояти Мухтори Кўіистони Бадахшон, вилоят, шаіри Душанбе, шаір ва ноіия Маїлиси миллњ метавонад онро пароканда намояд.
    БОБИ ІАФТУМ. ВИЛОЯТИ МУХТОРИ ЅЎІИСТОНИ БАДАХШОН
    Моддаи 81.
    Вилояти Мухтори Кўіистони Бадахшон ѕисми таркибњ ва їудонопазири Їуміурии Тоїикистон аст.
    Іудуди Вилояти Мухтори Кўіистони Бадахшон бе ризоияти Маїлиси вакилони халѕи вилоят таљйир дода намешавад.
    Моддаи 82.
    Маїлиси вакилони халѕи Вилояти Мухтори Кўіистони Бадахшон іуѕуѕи ташаббуси ѕонунгузорњ дорад.
    Моддаи 83.
    Салоіияти Вилояти Мухтори Кўіистони Бадахшон дар соіаи иїтимоњ, иѕтисодњ, фаріангњ ва ваколатіои дигари вилоятро ѕонуни конститутсионњ танзим мекунад.
    БОБИ ІАШТУМ. СУД
    Моддаи 84.
    Іокимияти судњ мустаѕил буда, аз номи давлат ва аз тарафи судяіо амалњ мегардад. Іокимияти судњ іуѕуѕ, озодии инсону шаірванд, манфиати давлат, ташкилоту муассисаіо, ѕонунияту адолатро іифз менамояд.
    Адолати судиро Суди конститутсионњ, Суди Олњ, Суди Олии иѕтисодњ, Суди іарбњ, Суди Вилояти Мухтори Кўіистони Бадахшон, судіои вилоят, шаіри Душанбе, шаір ва ноіия, Суди иѕтисодии Вилояти Мухтори
    Кўіистони Бадахшон, судіои иѕтисодии вилоят ва шаіри Душанбе амалњ мекунанд.
    Тартиби таъсис, ташкил ва фаъолияти судро ѕонуни конститутсионњ муайян мекунад (22 майи соли 2016).
    Мўілати ваколати судяіо 10 сол аст.
    Таъсиси суди фавѕулодда манъ аст (22 майи соли 2016).
    Моддаи 85. (22 майи соли 2016)
    Ба вазифаи судяіои Суди Олњ, Суди Олии иѕтисодњ, судіои Вилояти Мухтори Кўіистони Бадахшон, вилоят ва шаіри Душанбе шахсе интихоб ё таъин мешавад, ки таніо шаірвандии Їуміурии Тоїикистонро дошта бошад, дорои таісилоти олии іуѕуѕшиносњ буда, синни ў аз 30 кам набошад ва іадди аѕал 5 сол собиѕаи кории судягњ дошта бошад.
    Ба вазифаи судяіои судіои шаір ва ноіия, суди іарбњ, судіои иѕтисодии Вилояти Мухтори Кўіистони Бадахшон, вилоят ва шаіри Душанбе шахсе таъин мешавад, ки таніо шаірвандии Їуміурии Тоїикистонро дошта бошад, дорои таісилоти олии іуѕуѕшиносњ буда, синни ў аз 25 кам набошад ва іадди аѕал 3 сол собиѕаи кории касбњ дошта бошад. Синни ниіоии дар вазифаи судя фаъолият намуданро ѕонуни конститутсионњ муайян менамояд.
    Шахсе, ки бори аввал ба вазифаи судя таъин шудааст, дар вазъияти тантанавњ савганд ёд мекунад (22 майи соли 2016).
    Моддаи 86.
    Судяіои Суди іарбњ, судяіои Суди Вилояти Мухтори Кўіистони Бадахшон, вилоят, шаіри Душанбе, шаір ва ноіия, судяіои Суди иѕтисодии Вилояти Мухтори Кўіистони Бадахшон, вилоят ва шаіри Душанберо бо тартиби муѕарраркардаи ѕонуни конститутсионњ Президент таъин ва озод мекунад (22 майи соли 2016).
    Моддаи 87.
    Судяіо дар фаъолияти худ мустаѕил буда, таніо ба Конститутсия ва ѕонун итоат мекунанд. Дахолат ба фаъолияти оніо манъ аст.
    Моддаи 88.
    Судяіо парвандаіоро ба таври дастїамъњ ва ё таніо баррасњ мекунанд.
    Мурофиа ба тарзи мубоіиса ва дар асоси баробарии тарафіо сурат мегирад.
    Мурофиа дар іамаи судіо ба тарзи ошкоро мегузарад, ба истиснои мавридіое, ки ѕонун муайян кардааст.
    Мурофиа ба забони давлатњ ва ё забони аксарияти аіолии маіал баргузор мегардад. Шахсоне, ки забони мурофиаро намедонанд, бо тарїумон таъмин карда мешаванд.
    Моддаи 89.
    Суди конститутсионњ аз 7 нафар иборат буда, яке аз оніо намояндаи Вилояти Мухтори Кўіистони Бадахшон мебошад.
    Ба вазифаи судяи Суди конститутсионњ шахсе интихоб мешавад, ки таніо шаірвандии Їуміурии Тоїикистонро дошта бошад, дорои таісилоти олии іуѕуѕшиносњ буда, синни ў аз 30 кам набошад ва іадди аѕал 7 сол собиѕаи кории касбњ дошта бошад. Синни ниіоии дар вазифаи судяи Суди конститутсионњ фаъолият намуданро ѕонуни конститутсионњ муайян менамояд (22 майи соли 2016).
    Шахсе, ки бори аввал ба вазифаи судяи Суди конститутсионњ интихоб шудааст, дар иїлосияи Маїлиси миллњ савганд ёд мекунад (22 майи соли 2016).
    Салоіияти Суди конститутсионњ:
    1) муайян намудани мувофиѕати ѕонуніо, санадіои меъёрии іуѕуѕии якїояи Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон, Маїлиси миллњ, Маїлиси намояндагон. Президент, Іукумат, Суди Олњ, Суди Олии иѕтисодњ ва дигар маѕомоти давлатию їамъиятњ, шартномаіои ба ѕувваи ѕонун надаромадаи Тоїикистон ба Конститутсия (22 майи соли 2016);
    2) іалли баісіои байни маѕомоти давлатњ доир ба салоіияти оніо;
    3) иїрои ваколатіои дигаре, ки Конститутсия ва ѕонуніо муайян кардаанд.
    Санадіои Суди конститутсионњ ѕатъист.
    Моддаи 90.
    Судя наметавонад вазифаи дигареро иїро намояд, вакили маѕомоти намояндагњ, узви іизб ва созмоніои сиёсњ бошад, ба соіибкорњ машљул гардад, ба истиснои фаъолияти илмиву эїодњ ва омўзгорњ.
    Моддаи 91.
    Судя іуѕуѕи дахлнопазирњ дорад. Ўро бе ризоияти маѕомоте, ки интихоб ё таъин кардааст, іабс кардан ва ба їавобгарии їиноятњ кашидан мумкин нест. Судяро дастгир кардан мумкин нест, ба истиснои дастгир кардани ў іангоми содири їиноят (22 майи соли 2016).
    Моддаи 92.
    Ёрии іуѕуѕњ дар тамоми маріилаіои тафтишот ва мурофиаи судњ кафолат дода мешавад.
    Тарзи ташкил ва тартиби фаъолияти адвокатура ва дигар шакліои ёрии іуѕуѕиро ѕонун муайян мекунад.
    БОБИ НЎІУМ ПРОКУРАТУРА
    Моддаи 93.
    Назорати риояи даѕиѕ ва иїрои якхелаи ѕонуніоро дар іудуди Тоїикистон Прокурори генералњ ва прокуроріои тобеи он дар доираи ваколати худ татбиѕ менамоянд (22 майи соли 2016).
    Моддаи 94.
    Низоми ягонаи марказонидашудаи прокуратураи Тоїикистонро Прокурори генералњ сарварњ мекунад. Прокурори генералњ дар назди Маїлиси миллњ ва Президент масъул аст.
    Моддаи 95.
    Прокурори генералии Тоїикистон ба мўілати 5 сол таъин мешавад. Прокурори генералњ прокуроріои тобеи худро таъин ва озод мекунад. Мўілати ваколати прокуроріо 5 сол аст.
    Фаъолият, салоіият ва сохтори маѕомоти прокуратураро ѕонуни конститутсионњ танзим мекунад.
    Моддаи 96.
    Прокурори генералњ ва прокуроріои тобеи он бе дахолати дигар маѕомоти давлатњ ва шахсони мансабдор мустаѕилона дар асоси ѕонун фаъолият мекунанд.
    Моддаи 97.
    Прокурор наметавонад вазифаи дигареро иїро намояд, вакили маѕомоти намояндагњ, узви іизб ва созмоніои сиёсњ бошад, ба соіибкорњ машљул шавад, ба истиснои фаъолияти илмиву эїодњ ва омўзгорњ.
    БОБИ ДАІУМ. ТАРТИБИ ТАЉЙИРИ КОНСТИТУТСИЯ
    Моддаи 98.
    Таљйиру иловаіои Конститутсия бо роіи раъйпурсии умумихалѕњ сурат мегирад.
    Раъйпурсиро Президент ва ё Маїлиси намояндагон бо тарафдории на камтар аз се ду іиссаи шумораи умумии вакилон таъин мекунанд.
    Моддаи 99.
    Таљйиру иловаіоро ба Конститутсия Президент ё іадди аѕал аз се як іиссаи умумии аъзо ва вакилони Маїлиси миллњ ва Маїлиси намояндагон пешниіод мекунанд.
    Пешниіоди таљйиру иловаіои Конститутсия се моі пеш аз раъйпурсњ дар матбуот чоп мешавад.
    Моддаи 100.
    Шакли идораи їуміурњ, тамомияти арзњ, моіияти демократњ, іуѕуѕбунёдњ, дунявњ ва иїтимоии давлат таљйирнопазиранд.
    МУЅАРРАРОТИ ИНТИЅОЛЊ
55. Таљйиру иловаіо ба Конститутсияи Їуміурии Тоїикистон пас аз эълони натиїаи раъйпурсии умумихалѕњ ва аз рўзи интишори расмиаш эътибори іуѕуѕњ пайдо мекунанд (22 майи соли 2016).
56. Ѕонуніо ва дигар санадіои меъёрию іуѕуѕие, ки то ворид намудани «Таљйиру иловаіо ба Конститутсияи Їуміурии Тоїикистон» амал мекарданд, дар он ѕисме, ки ба таљйиру иловаіо мухолиф нестанд, амал мекунанд (22 майи соли 2016).
57. Интихоби пай дар пайи Президент барои ду мўілат, ки дар ѕисми чоруми моддаи 65 пешбинњ шудааст, баъд аз ба охир расидани ваколати Президенти амалкунанда ољоз меёбад.
58. Аъзои Маїлиси миллњ, вакилони Маїлиси намояндагон ва аъзои Іукумат баъд аз эътибори іуѕуѕњ пайдо кардани «Таљйиру иловаіо ба Конститутсияи Їуміурии Тоїикистон» бо тартиби муѕаррарнамудаи Конститутсия ва ѕонуніои конститутсионњ савганд ёд мекунанд (22 майи соли 2016).